Pek çok aile “Yakınım neden kumara bu kadar bağımlı hale geldi?” diye merak ediyor. Aslında bu durum, sadece irade zayıflığıyla açıklanamayacak kadar karmaşıktır. Kumar bağımlılığı, bir kişinin hayatını kontrol edemediği bir noktaya gelebilir ve altında birçok biyolojik, psikolojik ve çevresel neden yatabilir.
İşte kumar bağımlılığına yol açabilecek bazı önemli etkenler...
İçindekiler
Beyin Kimyasındaki Değişiklikler
Kumar oynarken beyinde "dopamin" adı verilen bir mutluluk kimyasalı salgılanır. Tıpkı bazı uyuşturucular gibi bu da kişiye kısa süreli bir keyif verir. Ancak zamanla beyin bu keyfi sadece kumarla almaya alışır ve kişi tekrar tekrar bu duyguyu yaşamak ister. Normal aktivitelerden artık zevk alamaz hale gelir.
Yanlış İnançlar ve Kandırıcı Düşünceler
Kumar bağımlısı olan birçok kişi farkında olmadan bazı hatalı düşüncelere kapılır:
- “Bu sefer kesin kazanacağım.”
- “Hissediyorum, şansım döndü.”
- “Az kalsın kazanıyordum, bir dahaki sefer olacak.”
Bu tarz düşünceler kişinin kumarı bırakmasını zorlaştırır çünkü kaybetse bile kazanacağına inanmaya devam eder.
Duygusal Kaçış ve Stresle Baş Etme Zorluğu
Bazı kişiler kumarı, hayatlarındaki stresi, üzüntüyü, yalnızlığı ya da boşluğu unutmak için bir kaçış yolu olarak kullanır. Kumar bir süreliğine rahatlatabilir ama sonrasında sorunları daha da büyütür. Bu bir "kısır döngü" haline gelir.
Dürtüsellik ve Kendini Tutamama
Bazı insanlar düşünmeden hareket etmeye daha yatkındır. Özellikle ani kararlar alma, sabırsızlık, sonucu düşünmeden adım atma gibi davranışlar kumar bağımlılığına zemin hazırlar. Kişi "sadece bir kez oynayacağım" der ama kendini durduramaz.
Diğer Ruhsal Sorunlarla Birlikte Görülme
Kumar bağımlılığı çoğu zaman tek başına gelmez. Depresyon, kaygı bozuklukları, alkol veya madde kullanımı, dikkat eksikliği gibi başka ruhsal sorunlar da eşlik edebilir. Bu tür sorunlar varsa, kişinin kumara yönelme riski daha da artar.
Aile Geçmişi ve Genetik Yatkınlık
Ailede başka bağımlılık öyküleri (alkol, madde, kumar vs.) varsa kişi de risk altında olabilir. Bu hem genetik olabilir hem de çocuklukta gördüğü davranışlardan öğrenilmiş olabilir.
Çevresel ve Sosyal Etkenler
Kumarın kolay ulaşılır olması da büyük bir risk. İnternetten her an bahis oynamak mümkün. Ayrıca çevrede kumar oynayan arkadaşlar, sosyal medya reklâmları ya da ailede normalleştirilmiş kumar kültürü de kişiyi etkileyebilir.
Unutmayın: Kumar bağımlılığı bir "karakter zayıflığı" değil, tedavi edilebilir bir ruhsal sağlık sorunudur. Nedenleri anlamak, iyileşmenin ilk adımıdır. Hem kumar oynayan kişi hem de ailesi için umut vardır; yeter ki destek aramaktan çekinmeyin.
Psikiyatrist | Bilişsel Davranışçı Terapist
